کد مطلب:7602 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

الف) چرا ارث مرد 2 برابر ارث زن است؟ ب) چرا گواهي مردان ارزش بيشتري از آنان دارد؟

الف) خداوند هر يك از زن و مرد را به گونهاي آفريده كه هر كدام كاري ميتواند انجام دهد كه ممكن است از عهده ديگري خارج باشد، مرد را عقلانيتر و زن را عاطفيتر آفريده، مرد به سبب داشتن روحيه تعقلي، بهتر ميتواند از عهدة تدبير عقلاني زندگي و تأمين مخارج خانه برآيد و زن با داشتن روحيه عاطفي بهتر ميتواند به تربيت فرزندان و اموري از اين قبيل بپردازد و هر دو مكمل يكديگرند، مرد براي اداره بهتر زندگي و چاره انديشي بهتر مشكلات، نياز به اختيارات مالي بيشتري دارد در نتيجه سهم الارث بيشتري به او تعلق ميگيرد.(ر.ك: الميزان، همان، ج 4، ص 221، مؤسسه اعلمي للمطبوعات.) ولي اين نقصان در اموال زنان به گونهاي ديگر جبران ميشود، شما با اندك تأملي و مختصر محاسبهاي ميتوانيد به اين نكته پي ببريد كه زنان عملاً دو برابر مردان بهره ميبرند و آن به جهت حمايتي است كه اسلام از حقوق آنان نموده است، زيرا بر اساس وظايفي كه بر عهده مردان است نيمي از درآمد آنها براي زنان به مصرف ميرسد در حالي كه بر عهدة زنان چيزي گذارده نشده است. مرد بايستي هزينة همسر و فرزندانش را بر اساس نيازمنديهايشان اعم از خوراك، پوشاك، مسكن و ساير لوازم بپردازد در حالي كه آنان از پرداخت هرگونه هزينه حتي براي مخارج خودشان معاف هستند، لذا زن ميتواند سهمالارث خود را پسانداز كند ولي مرد ناچار است آن را به مصرف همسر و فرزندانش برساند از اينرو نيمي از درآمد مردان براي زنان خرج شده و نيمي براي خودشان; در صورتي كه سهم زنان همچنان باقي است.(ر.ك: تفسير نمونه، آيتالله مكارم شيرازي و ديگران، ج 3، ص 290 ـ 291، نشر دارالكتب الاسلامية.) در روايات اسلامينيز در بيان دليل اين امر آمده است كه چون زنها ازدواج ميكنند و در حالي كه سهم خودشان دست نخورده باقي ميماند در سهم همسرشان شريك ميشوند علاوه بر اين به آنها نفقه تعلق ميگيرد و...(ر.ك: فروع كافي، كليني، ج 7، ص 87، دارالأضوأ / من لايحضره الفقيه، ابنبابويه، ج 4، ص 261 (باب نوادر)، دارالتعارف للمطبوعات.)

ب) اما اين كه چرا در گواهي دادن، دو زن در برابر يك مرد بايد باشد، اولاً: اين امر ربطي به مسأله تفاوت يا عدم تفاوت ذاتي و سرشت آنها ندارد همان طور كه ربطي به انديشه و عقل آنها ندارد; بلكه به خاطر اين است كه زن موجودي پر عاطفه است و احياناً ممكن است عواطفش او را تحت تأثير قرار دهد. لذا قرار دادن يك زن ديگر در كنار او براي گواهي دادن به اين جهت است كه چنان چه تحت تأثير قرار گرفت از آن جلوگيري شود. فَإِن لَّمْ يَكُونَا رَجُلَيْنِ فَرَجُلٌ وَامْرَأَتَانِ مِمَّن تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَآءِ أَن تَضِلَّ إِحْدََهُمَا فَتُذَكِّرَ إِحْدََهُمَا الاْ ?ُخْرَيَ; (بقره، 282) و اگر دو مرد نبودند، يك مرد و دو زن، از كساني كه مورد رضايت و اطمينان شما هستند انتخاب كنيد (و اين دو زن بايد با هم شاهد قرار گيرند) تا اگر يكي انحرافي يافت ديگري به او ياد آوري كند.

ثانياً: در بعضي موارد شهادت يك زن كاملاً مسموع و مقبول است. پس در همهجا شهادت دو زن لازم نيست.

ثالثاً: تحمل شهادت نيز يكي از مسئوليتها است كه اسلام ميخواهد حتي المقدور از دوش زن بردارد يا دست كم بر عدة بيشتري تحميل كند.

رابعاً: بعضي تكاليف فقط بر عهدة مردان گذاشته شده است; آيا شايسته است كه مردان لب به اعتراض گشوده و بگويند چرا چنين تكليفي فقط براي مردان بايد باشد؟!(جهت آگاهي بيشتر ر.ك: زن در آئينه جلال و جمال، آيت الله جوادي آملي، ص 35ـ38، مركز نشر فرهنگي رجأ / تفسير نمونه آيت الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 1، ص 286 - 287، دارالكتب الاسلامية; همان، ج 3، ص 244 - 250.)